Maaşlar kesiliyor! Birçok kişi bilmiyor, başvuru yapmadan...
.
Maaşların kesilmesine neden oluyor. Birçok kişi farkında olmadan iş başvurusunda bulunuyor. Kişinin işe kabul edilmesi durumunda ise almış olduğu maaş kesiliyor. Devlet tarafından yetim kalan kız çocuklarına evlenene kadar aylık bağlanıyor. İşe girilmesi durumunda ise yetim aylığı kesiliyor. Yetim aylığı ve çalışma hayatı ile ilgili merak edilenleri Hürriyet gazetesi yazarı Noyan Doğan yatıladı. İşte o soru ve cevaplar...
Soru: İşyerinde Aralık 2020 ile Haziran 2021 tarihleri arasında kısa çalışma ödeneğindeydim. Bu süre zarfında 1841,63 lira ücretimi devlet, kalanını şirket tamamladı. Bu süre boyunca sigortam her ay bir veya iki gün yatırıldı. SGK’ya bildirim yapıp dava açsam olumlu sonuçlanır mı?
Cevap: Kısa çalışma ödeneğinde çalışanın sigorta primlerini devlet veya işveren yatırmıyor. Ancak, işverenin kısa çalışma ödeneğinin üzerine tamamladığı maaş kadar çalışanın sigorta primlerini yatırma zorunluluğu bulunuyor. Bu şartlarda işvereninizin ödediği maaştan priminizi yatırması gerekiyordu. Bunun içinyasal hakkınızı arayabilirsiniz, kısa çalışma ödeneğindeki süre için prim yatırılmadığından yasal hakkınız oluşmuyor.
KIDEM BRÜT ÜCRETE GÖRE HESAPLANIR
Soru: Son çalıştığım işyerinde Nisan 2010 yılından beri görev yapıyorum. Kıdem tazminatımı alarak ayrılmak söz konusu olursa, kıdem tazminatı hesaplaması yaparken sadece yıllık bir maaş olarak mı hesaplanmalıdır? Cevap: Her tam yıl için 30 günlük brüt ücretiniz tutarında kıdem tazminatı alacaksınız. Aylık brüt maaş, ikramiye, prim, yol ve yakacak yardımı gibi tüm ücretleri kapsayan giydirilmiş brüt ücret üzerinden hesaplanıp, çalışılan yıl ile çarpılarak kıdem tazminatı toplamına ulaşılıyor. Ancak tazminatın tavanı var, o da bugün için 8 bin 284 lira.
FAZLA PRİMLERİ İADE ALAMAZSINIZ
Soru: Emeklilik şartlarını sağlamış olmakla birlikte yaş sınırına takılan sigortalılar fazladan ödenen sigorta primlerini iade alabilirler mi? Buna göre ödemem gereken pirim sayısını 3000 güne yakın miktarda aştım ve çalışmaya devam edersem 3000 gün civarı daha aşacağım. Cevap: Prim iadesinin belirli şartları var. Birden fazla sigortalı işte çalışanlar ve yüksek maaşlı çalışanların SGK tarafından tavan ücretin aşılması halinde prim iadesi hakkı doğar. Ancak emekli maaşı çalışanın mevcut prim gün sayısı üzerinden hesaplanıyor. Bu nedenle prim iadesi alamazsınız.
YETİM AYLIĞINIZ KESİLİR
Soru: İş başvurusunda bulunacağım. Şartlar arasında emekli aylığı almıyor olması ibaresi var. Babam vefat ettiği için yetim aylığı alıyorum. Bu durumda başvuru yapabilir miyim? Cevap: Kız çocukları evleninceye, çalışmaya başlayıncaya ve kendi çalışmasından dolayı emekli aylığı alana kadar yetim aylığı almaya devam ederler ancak çalışmaya başlayınca yetim aylıkları kesilir.
65 YAŞ AYLIĞI ALINABİLİR
Soru: Tanıdık biri 65 yaş aylığına başvurdu. Eşinden ayrıldı. Tüm şartları yerine getiriyor. Başvuru yaptı, ‘çocukların durumu iyi sana aylık bağlayamayız’ dendi. Eşinden nafaka alamıyor o da zaten 65 yaş aylığı alıyor. İhtiyaç sahibi kişi ne yapmalı? Cevap: 65 yaş aylığının yani yaşlılık aylığının belirli şartları var. Bunlardan biri de muhtaçlık sınırından az geliri olması ve bunun da valiliklerce ve kaymakamlıklarca tespit edilmesi. Bu tespit yapılırken de kişinin sadece kendisinin ve eşinin gelirine bakılıyor. Eşlerin aynı evde yaşayıp yaşamamaları da dikkate alınmıyor. Bu durumda 65 aylığını alabiliyor olması gerekir.
EMEKLİLİK İÇİN YAŞI BEKLEYECEKSİNİZ
Soru: 1 Şubat 1995 yılında işe başladım ve halen çalışmaktayım. Doğum tarihim 12 Mart 1972, şu ana kadar olan sigorta pirimim 9436 oldu. Buna göre ne zaman emekli olabilirim? Cevap: 1995 sigorta başlangıcı olanlar 25 yıl çalışıp, 5750 prim günü doldurduklarında 55 yaşında emekliliğe hak kazanıyorlar. Sizin çalışma yılınız ve prim gün sayınız dolmuş. Emeklilik için yaşı bekliyorsunuz.