Emekli olmak için gün sayan vatandaşları çok yakından ilgilendiyor. Emeklilikte '7 yıl kuralı' kişilere avantaj sağlaması için devreye alınsa da bazı durumlar da emeklilik süresini uzamasına neden olabiliyor.
Birden fazla statüde çalışması olanların hizmet süreleri 2829 Sayılı Kanun kapsamında birleştirilebilir. Hizmetleri birleştirilen kişilerin hangi statüden emekli olacağı son 7 yıl kuralına göre belirlenir. Ancak, son 7 yıl kuralının tam anlaşılamadığı, bir kafa karışıklığı yaşandığı görülüyor. Yedi yıl içinde en çok hangi statüde çalışıldığı, birleştirilmiş hizmet süreleri toplamı üzerinden son yedi yıllık fiili hizmet süresi içinde fiilen prim ödenen gün sayısı dikkate alınarak belirlenir. Söz konusu olan takvim yılı değil, prim günüdür. Yani son 2520 prim gününde en çok hangi statüde çalışıldı ise o statüden emeklilik işlemleri yapılır. Çalışma sürelerinin eşit olması halinde ise son çalışılan statü dikkate alınır.
Hizmet birleştirmesi çoğunlukla emeklilikte avantaj sağlayabiliyor ama bazı durumlarda da dezavantaja yol açabiliyor. 4/a (SSK) statüsünde daha kolay koşullarla emekli olma imkânı var iken 4/b (BAĞ-KUR) kapsamında emekliliğe mecbur kalmak emekliliği geciktirebiliyor.
HİZMET BİRLEŞTİRMEYE MECBUR DEĞİLSİNİZ
Konuyla ilgili davalara bakan Yargıtay 10. Hukuk Dairesi’nin yerleşmiş görüşüne göre, sosyal güvenlik kurumlarına tabi olarak geçen hizmetlerin birleştirilmesine ilişkin 2829 sayılı kanunun amacı, hiçbir kurumdaki hizmeti tek başına aylık bağlanmasına yeterli olmayan sigortalı ya da ölen sigortalıların hak sahiplerine hizmet birleştirilmesi suretiyle aylık bağlanmasını sağlamaktır. Yargıtay’a göre, bazı sosyal güvenlik kurumlarında geçen hizmet süreleri toplamının tek başına aylık bağlanmasına yeterli olması halinde, diğer kurumlarda geçen hizmetlerin birleştirilmesinde, “sigortalının ya da hak sahibinin iradesinin de bu yönde olması koşuluyla” zorunluluk bulunmuyor.
Örneğin, tek başına 4/a statüsündeki veya 4/a ve 4/c statüsündeki çalışma süreleri emekli olmaya yeterli olan kişi, son yedi yılda en fazla 4/b statüsünde çalıştığı için 4/b statüsünde emekliliğe zorlanamaz.
Yargıtay’ın burada üzerinde durduğu husus şudur:
SGK otomatik olarak son 7 yılda en fazla hangi statüde çalışıldığını gözetebilir. Ama sigortalının kendisi veya ölümü halinde hak sahiplerinin talebi halinde son 7 yıl kuralı gerekçe gösterilerek hizmet birleştirmesi yapılmaz.
Son 7 yıl kuralından olumsuz etkilenen ve diğer statülerdeki çalışmaları emekli olmaya yeterli olanların SGK’ya bu konuda yazılı talepte bulunması gerekiyor.
HİZMET BİRLEŞTİRMEYE MECBUR OLMAMAK NE ANLAMA GELİYOR?
Hizmet birleştirmeye mecbur olmamanın ne anlama geldiğini, nasıl bir avantaj sağladığını anlamak için örnek üzerinden gidelim. 1 Mayıs 1992 tarihinde SSK’lı olarak çalışmaya başlayan bir kadın sigortalıyı ele alalım. Bu kadın 20 yıl sigortalılık süresi ve 5525 prim günüyle 48 yaşında 4/a’dan (SSK) emeklilik hakkına sahiptir. SSK statüsünde 5600 gün çalıştıktan sonra 1265 gün de 4/b statüsünde çalışmışsa, SGK bu kişinin emeklilik için 9000 günü doldurmasını ister. Bu durumda 6 yıl daha çalışmaya devam etmesi gerekir.
Ancak, örneğimizdeki kadın 48 yaşını doldurdu ise hizmet birleştirmesi yapılmamasını isteyerek 4/a (SSK) statüsünde emekli aylığı talebinde bulunabilir. Tabii bu durumda BAĞ-KUR kapsamındaki primler emekli aylığı bağlanmasında dikkate alınmaz. Emekli aylığı, SSK statüsündeki 5600 prim günü üzerinden hesaplanarak bağlanır.
KENDİ ŞİRKETİNDE İŞÇİ OLARAK ÇALIŞANLAR BUNDAN YARARLANABİLİR
Kendisine ait veya ortağı olduğu şirkette işçi olarak çalışmak 5510 Sayılı Kanun ile yasaklandı. Daha önce bu şekilde çalışmaya başlayanların kazanılmış hakları korundu. 2011 yılında yapılan değişiklik ile de kazanılmış hakların devam edebilmesi için hiç ara vermeme koşulu getirildi. İşyerinde adres değişikliği gibi sebeplerle çıkış – giriş yapılanlar da arada hiç gün kaybı olmamasına rağmen çıkış tarihinden itibaren zorunlu olarak 4/b kapsamına alındı. Bu nedenle binlerce kişinin emekliliği zora girdi.
Bu kişilerden, 4/b dışındaki statülerdeki çalışmaları emekli olmaya yeterli olanların hizmet birleştirmesi yapılmaması için SGK’ya yazılı başvuruda bulunması gerekiyor. (Habertürk)
