Arkadaşımın kızı saattlerce televizyon izlemesine rağmen, sınıfta öğretmenini dinlemiyor, ödevlerini yapmıyordu. Ama TV ve tabletiyle saatlerce yerinden kıpırdamadığı için kızının hiperaktif olduğundan şüphelenmedi. Ancak yerine getirmesi gereken sorumlulukların hiçbirini yapmadığı için sonunda soluğu doktorda aldılar. Yapılan testler sonucunda dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu teşhisi konuldu. Bu defa da arkadaşım ilaç kullanma konusunda ikna olmadı. Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) hakkında doğru bildiğimiz yanlışları Emsey Hospital’dan Çocuk ve Ergen Psikiyatristi Uzm. Dr. Fırat Hamidi anlattı.
Yanlış: Dikkat eksikliği sadece çocuklarda görülür. Erişkinlerde görülmez.
Doğru: Dehb tanısı alan her 3 çocuktan 1 i erişkinlik döneminde de dikkat eksikliğinden muzdariptir.
Yanlış: Dehb da kullanılan ilaçlar bağımlılık yapar.
Doğru: Yapılan çalışmalarda Dehb de kullanılan ilaçların beyindeki etkisinin keyif verici düzeyde olmadığı bağımlılık riskinin düşük olduğu, aksine dehb olanlarda sigara alkol madde kötüye kullanımı daha yüksek. Hastalık tedavi edilmeyince bu maddelere karşı bağımlılık riski var.
Yanlış: Çocuğum ders başında 5 dakika oturamaz iken nasıl olur da bilgisayar ve televizyon başında saatlerce gözünü kırpmadan oturabiliyor.
Doğru: İnternet, televizyon gibi çocuğunuzun ilgisini çeken sevdiği, keyif aldığı durumlarda çocuk pür dikkat olabilir. Dikkat eksikliğindeki asıl problem; sorumluluk alması gereken ödev, proje vb etkinliklerde konuya odaklanıp işe başlamasında, sürdürebilmesinde ve uyaranlar karşısında dikkati dağıldığında hızlıca tekrar o konuya odaklanmasında sorun vardır.
Yanlış: Bu çocuklar aşırı zeki olur.
Doğru: Yapılan çalışmalarda hiperaktivitenin zekadan bağımsız bir hastalık olduğu, Dehb olanların 3’te birinde normal zeka, 3’te birinde düşük zeka, üçte birinde ise parlak-üstün zeka kapasitesi olduğu gösterilmiştir.
NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Yanlış: Dehb ilaçsız da tedavi edilebilir.
Doğru: Dehb nörobiyolojik temelleri olan, genetik aktarımı olan yapılan yüzlerce çalışma ile kanıtlanmış su götürmez bir gerçektir. İlaç tedavisi ile başarı oranı yüzde 65-75 dolaylarındadır. Yapılan çalışmalarda ilaç dışı diğer tüm alternatif tedavilerin hiçbirinin (psikoterapiler dahil) ilaç tedavisi etkinliğine ulaşamadığı görülmüştür.
Yanlış: Dehb da kullanılan ilaçlar sadece okul döneminde kullanılır.
Doğru: Kullanılan ilaçlar okul ilacı değildir. Dehb çocuğun okul, ev, toplumsal girdiği tüm ortamlarda uyumunu bozan bir hastalık olduğu için haftasonu ve yaz döneminde de kullanılmalı.
