İnsanın kendini gerçekleştirmeye duyduğu temel gereksinimleri ile temel insani duygu ve yetenekler ‘iyi”dir. Yıkıcılık, sadizm, gaddarlık, kin, nefret gibi yaşantılar, insanın temel özellikleri olmayıp, gereksinim, duygu ve yeteneklerin engellenmesine karşı duyulan şiddet eğilimi tepkilerdir....
Psikoloji biliminde, varoluşçu ve insancıl yaklaşıma göre en yüce değerler, insanın yaradılışında vardır ve bu değerler keşfedilebilir. İnsan öyle bir yapıdır ki sürekli olarak varlığın daha çok tamamlanmasına yönelir.
Her birey, bir bölümü kendine özgü, bir bölümü de tüm insanlıkla ortak bir içsel doğaya sahiptir.
Elimizdeki bilgilerin ışığında, bu içsel doğanın, temelde kötü olmadığını söyleyebiliriz. İnsanın yaşamaya, güvenliğe, ait olmaya ve şefkate, saygıya ve özsaygıya, kendini gerçekleştirmeye duyduğu temel gereksinimleri ile temel insani duygu ve yetenekler “iyi”dirler. Yıkıcılık, sadizm, gaddarlık, kin, nefret gibi yaşantılar insanın temel özellikleri olmayıp, gereksinim, duygu ve yeteneklerin engellenmesine karşı duyulan şiddet eğilimi tepkilerdir.
İçsel doğamız: İyi ya da nötr!
İçsel doğamız kötü değil, tersine iyi ya da nötr olduğundan, açığa çıkarılması, desteklenmesi seçilecek en iyi yoldur. Kendi yaşamlarımızı yönetebilme şansına sahip olduğumuz takdirde, daha sağlıklı, üretken ve mutlu oluruz.
Bu temel yapısı reddedildiği ya da baskı altına alındığı zaman insan sağlığı bozulur.
Dinin işlevi, doğru yaşandığında, insanı doğasına döndürüp, ona yabancılaşmasını engellemek ve böylece ondaki ilahi nefesi gerçekleştirmesini sağlamak ve kendisindeki sonsuz imkanları eyleme dökerek, dünyada sevgiyi, barışı egemen kılmaktır.
Allah’ın yarattığı doğa
Kur’an-ı Kerim’in amacı, insanın sahip olduğu güçlerinin bilincine varmasını sağlamak yani ona ilahi kaynaklı bir varlık olduğunu hatırlatmaktır. Rum suresi 30. ayette Yaradanımız bizlere şöyle seslenmektedir:
“Sen yüzünü, batıl olan her türlü inancı reddederek, kararlı bir biçimde dine; Allah’ın insanları kendisine göre yarattığı doğaya yönelt; Çünkü Allah’ın yarattığı doğada hiçbir değişiklik yoktur. İşte gerçek din, insanların çoğu bilmese de budur.” (Salih Akdemir, Son Çağrı Kur’an, 2005)
Yönlendirme hep doğaya
Peygamberler ve bilgeler insanı hep doğalarına, yaradılışlarına yönlendirmeye çalışmışlardır.
Mevlana,
“Sende senden başka bir sen gizli”
diyerek bizlere özümüzü hatırlatmaktadır.
Düşünürümüz Yunus Emre insanın kendi doğasını, benliğini seyretmesini önermekte ve bu anlayışını dizelere şöyle yansıtmaktadır:
“Bende baktım bende gördüm benim ile bir olanı
Bu surete can vereni, kim idiğün bildim ahi.”
İslam dini insanın maddi ve manevi yanını birlikte değerlendirir. Abdest, insanın hem iç hem de dış kirlerden arınmasıdır.
Öz yapısıyla din insanı doğasına döndüren ve bu doğayı besleyen en temel kaynaklardan biridir. Bu kaynaktan yararlandığımız nice günler dileğiyle.
ÖRNEK HAYATLAR
HZ. LOKMAN; NAZİK, KİBAR, SEVGİ DOLU
Hz. Lokman’ın oğluna nasîhatları ile, Yüce Allah’ın ilminin ve kudretinin sınırsızlığı bildirilmektedir. Yaradanımız Kur’an-ı Kerim’de şöyle buyuruyor: Lokmân’ın oğluna öğüdünü an. O şöyle öğüt veriyordu: ‘Ey yavrucuğum! Allah’a asla ortak koşma...
