Kıdem tazminatı ile yatıp kalkıyoruz. Son rötuşları yapılan tasarı TBMM’ye sunulmak üzere. Başbakan Binali Yıldırım başta olmak üzere, Başbakan yardımcısı Nurettin Canikli ve Çalışma Bakanımız Mehmet Müezzinoğlu’nun her konuşmasının ana başlıklardan biri kıdem tazminatının fona devredilmesi. Geçtiğimiz aylarda bu köşeden yazdım. Medeni Kanun’u İsviçre’den, Ceza Muhakemeleri Kanunu’nu İtalya’dan, Türk Ticaret Kanunu’nu Almanya’dan, İ Sağlığı ve İş Güvenliği Kanunu’nu AB’den devşirdik, kendimize uyarladık. Kıdem tazminatının yeni sistemi de Avusturya’dan olacak diye belirtmiştim. Konuşulan tüm detaylar bu yönde ilerliyor. Bu konuda merak edilenleri Ankara kulislerinden öğrendiğimiz kadarıyla cevaplayalım.
KIDEM TAZMİNATI FONA DÖNÜŞÜRSE 30 GÜNLÜK KIDEM TAZMİNATI AZALACAK MI?
Yürürlükte olan kıdem tazminatı uygulamasında, çalışına her bir yıl için bir aylık yani 30 günlük brüt ücret tutarında kıdem tazminatı ödeniyor. Bakan Müezzinoğlu 30 günün korunacağını ifade ediyor.
İŞÇİNİN KIDEM TAZMİNATI FONUNDA KAYBI NE OLACAK?
İşçi zorunlu nedenlerle istifa, askerlik, evlilik nedeniyle 1 yıl içerisinde işten ayrılması veya işverenin işten çıkarması halinde kıdem tazminatı alabilirken, kıdem tazminatı fona dönüştüğünde yalnızca emeklilik ve emeklilik için yaş dışındaki diğer koşulların sağlanması halinde kıdem tazminatı alınabilecek. Bugün kıdem tazminatı alabilen işçiler çalıştıkları bütün sürenin karşılığını son brüt ücretlerin üzerinden kıdem tazminatı olarak alabiliyorlar. Kıdem tazminatı fona dönüştüğünde çalışılan dönemdeki ücret üzerinden fona prim yatırılacak. Ancak fonda biriken paranın nemalandırılması ile bu noktadaki fark kapanacak.
İŞÇİNİN KIDEM TAZMİNATI FONUNDA KAZANCI NE OLACAK?
İşinde kıdem tazminatını yakmamak için çalışmaya devam eden işçi, kıdem tazminatı fona dönüşürse bu endişeyi taşımadan işinden istifa ederek ayrılabilecek. Çalıştığı sürelere ilişkin prim her ay kıdem tazminatı fonuna yattığı için “işten ayrılırsam tazminatım yanar” diye düşünmeyecek. Özellikle turizm, tarım ve inşaat gibi mevsimli ve geçici işlerde çalışanların bir günü bile kaybolmayacak.
KIDEM TAZMİNATI FONUNA PRİMİ KİM ÖDEYECEK?
Kıdem tazminatı fona dönüşürse işverenler çalıştırdıkları her bir işçi için bu fona belirlenen oranda prim ödeyecekler. Böylece işverenlerin kıdem tazminatı yükü hesaplanabilir olacak. Kıdem tazminatında 1 yıla karşılık 30 günlük ücret tutarında tazminat alınabilmesi için işverenlerin ödemesi gereken prim oranı yüzde 8.33. Yani işveren fona asgari ücretli çalışan bir işçi için 148 TL prim ödeyecek.
KIDEM TAZMİNATI FONUNA DEVLET KATKISI OLACAK MI?
Kıdem tazminatı fonuna ilişkin düzenlemenin detayları henüz netleşmedi. Son dönem teşvik ve prim ertelemesi gibi uygulamalar dikkate alındığında Hükümet işverenlere destek olmak ve bu yükün istihdam stratejisini etkilememesi adına fonla ilgili elini taşın altına koyabilir.
KIDEM TAZMİNATI FONA DÖNÜŞÜRSE HANGİ HALLERDE KIDEM TAZMİNATI ALINABİLECEK?
Avusturya modeli dikkate alındığında fonda biriken kıdem tazminatı emeklilik halinde alınabilecek. İşçi kıdem tazminatında kendisi adına biriken parayı ve üzerine eklenen getirileri emekli olduğunda alabilecek. Emeklilik için yaş dışındaki diğer şartların sağlanması halinde fonda biriken paranın yarısının alınabilmesi de ihtimaller arasında.
İŞVERENİN KAZANCI NE?
Kıdem tazminatı fona dönüşürse işverenler her ay çalıştırdıkları her bir işçi için fona prim ödeyecekler. Özellikle kıdem tazminatı karşılığı ayırmayan firmalar bu yükü finansal olarak yönetebilecekler.
İŞVERENİN KAYBI NE?
Çalışma Bakanlığı ve Adalet Bakanlığı verilerine baktığımızda her 100 çalışanın en az 70’i kıdem tazminatını ve diğer yasal alacaklarını alamıyor. Yeni sistemde işçi istifa etse dahi kıdemi fon hesabında olacağı için işverenin cebine ciddi bir yük getirecek.
