İhracata dayalı büyüme modeline geçiş sinyali
2018 yılı ikinci çeyrek büyümesi beklentilere paralel yüzde 5.2 geldi. Büyümenin kompozisyonuna bakıldığında sevindirici olan detay ihracatın büyümeye olan net katkısı oldu. Mal ve hizmet ihracatı büyümeye 1.03 puanlık katkı yaptı. İthalatın 0.06’lık negatif katkısı düşünce net katkı 0.96 puan oldu ve uzun süre sonra pozitife döndü
Türkiye ekonomisi yılın ikinci çeyreğinde yüzde 5.2 büyüdü. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), bu yılın ikinci çeyreğine ilişkin gayrisafi yurt içi hasıla (GSYH) sonuçlarını açıkladı. Buna göre, GSYH tahmini, zincirlenmiş hacim endeksi olarak, bu yılın ikinci çeyreğinde geçen yılın aynı çeyreğine göre yüzde 5.2 arttı. Üretim yöntemine göre cari fiyatlarla GSYH tahmini, bu yılın ikinci 3 aylık döneminde yüzde 20.4 artarak 884 milyar 4 milyon 260 lira olarak gerçekleşti.
GSYH’yi oluşturan faaliyetler incelendiğinde bu yılın ikinci çeyreğinde, geçen yılın aynı dönemine kıyasla zincirlenmiş hacim endeksi olarak tarım sektörünün katma değeri yüzde 1.5 azaldı. Sanayi sektörünün yüzde 4.3, inşaat sektörünün yüzde 0.8 arttı. Ticaret, ulaştırma, konaklama ve yiyecek hizmeti faaliyetlerinin toplamından oluşan hizmetler sektörünün katma değeri de yüzde 8 yükseliş gösterdi.
7 çeyrektir büyüyor
Türkiye ekonomisi yüzde 5.2’lik performansla 2016’da darbe girişiminin olduğu üçüncü çeyrekteki gerilemenin ardından 7 çeyrek üst üste büyüme kaydetti.
Takvim etkisinden arındırılmış GSYH zincirlenmiş hacim endeksinde 2018’in ikinci çeyreğinde 2017’nin aynı dönemine göre yüzde 5.5, mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış GSYH zincirlenmiş hacim endeksinde de bir önceki çeyreğe göre yüzde 0.9 artış kaydedildi. Hanehalkı nihai tüketim harcamaları 2018’in ikinci çeyreğinde geçen yılın aynı çeyreğine göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak yüzde 6.3 arttı. Devletin nihai tüketim harcamaları yüzde 7.2, gayrisafi sabit sermaye oluşumu ise yüzde 3.9 artış gösterdi. Mal ve hizmet ihracatı, 2018 yılının ikinci çeyreğinde 2017’nin aynı çeyreğine göre zincirleme hacim endeksi olarak yüzde 4.5, ithalatı yüzde 0.3 artış gösterdi.
İş gücü ödemeleri ikinci çeyrekte geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 19.4 artarken, net işletme artığı/karma gelir de yüzde 19.4 yükseldi.
İş gücü ödemelerinin gayrisafi katma değer içindeki payı geçen yılın aynı döneminde yüzde 36.5 olurken bu oran 2018’in ikinci çeyreğinde yüzde 36’ya geriledi. Net işletme artığı/karma gelirin payı ise yüzde 46.8’den yüzde 46.1’e düştü.
ALBAYRAK: TALEP AZALDI, DENGE SÜRECİ BAŞLADI
Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, ikinci çeyrek büyüme verilerinin ekonomi politikalarındaki temel hedeflerin başında gelen ekonominin dengelenme sürecinin başladığını gösterdiğini söyledi.
Albayrak, büyüme verilerine yönelik yaptığı yazılı açıklamada, “İkinci çeyrekte büyüme, tüketim ve yatırımdaki ılımlı yavaşlamaya rağmen iç talep kaynaklı olmaya devam etmiştir. Bununla birlikte, güçlü ihracat ve turizm gelirlerindeki yüksek performans net dış talebin büyümeye pozitif katkı vermesini sağlamıştır” dedi ve ekledi: “Bu durum, ekonomi politikalarımızdaki temel hedeflerimizin başında gelen, ekonominin dengelenme sürecinin başladığını göstermektedir. Yine aynı şekilde büyümede temel hedef olan ihracata dayalı büyüme istikametinde ilerlendiğini de ortaya koymuştur.”
“Öncü göstergeler, üçüncü çeyrekten itibaren iç talepteki yavaşlamanın belirginleştiğine işaret etmektedir” diyen Albayrak, “Yılın geri kalanında ithalat talebinin düşmesi; ihracat ve turizm gelirlerindeki devam eden güçlü seyir ile net dış talebin büyümeye yüksek oranda pozitif katkı sağlaması beklenmektedir” dedi. Son dönemde finansal koşullarda ortaya çıkan sıkılaşma ve piyasalarda yaşanan dalgalanmanın temelde enflasyon ve cari açık alanlarındaki kırılganlıklarımızla daha kararlı mücadele etmeyi ve makroekonomik dengelenme politika setini oluşturmayı gerektirdiğine de vurgu yapan Albayrak, “Enflasyonla topyekûn mücadele ve cari açığın sürdürülebilir düzeylere düşürülmesi bu dönemdeki öncelikli hedeflerimizdir. Yapısal reformlarla desteklenen maliye politikasındaki sıkı duruş ve makroekonomik dengelenme politikası büyümeyi orta vadede daha sağlıklı bir patikaya getirecektir” dedi.
İNŞAATIN KATKISI EN DÜŞÜK DÜZEYDE, TARIM EKSİDE
Sektörler bazında ikinci çeyrekte en hızlı büyüyen sektör yıllık bazda yüzde 13.13 ile hizmetler sektörünün altında yer alan kamu yönetimi eğitim, sağlık hizmet faaliyetleri oldu. Tarım, inşaat sanayi ve hizmetler ana sektörleri arasında en hızlı büyüyen sektör ise yıllık bazda yüzde 6.95 ile hizmetmler sektörü oldu. İkinci çeyrekte sanayi sektkörü bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 4.31 inşaat sektörü yüzde 0.78 büyüme kaydederken, tarım sektörü yıllık bazda yüzde 1.51 küçüldü. Tarım sektörü ilk çeyrekte yüzde 6.1’lik büyüme gerçekleştirmişti. Yılın ikinci yarısında sektörler bazında büyümeye en büyük katkı 3.85 puan ile hizmetler sektöründen gelirken onu 0.88 puanlık katkı ile sanayi sektörü takip etti. İkinci çeyrekte inşaat sektörünün büyümeye katkısı 0.06 puanda kalırken bu 2015 yılının ikinci çeyreğinden bu yana görülen en küçük katkı oldu. Tarım, büyümeye 0.06 puanlık negatif katkı yaptı.
OECD’NİN 1’İNCİ, AB’NİN 2’NCİ EN HIZLISI OLDUK
Türkiye ekonomisi, yılın ikinci çeyreğinde yakaladığı yüzde 5.2’lik büyüme oranıyla Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) ülkelerini geride bırakırken, Avrupa Birliği (AB) ülkeleri arasında ikinci sırada yer aldı.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Avrupa İstatistik Ofisi (Eurostat) ve OECD verilerinden derlenen bilgilere göre, Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYH) artışı 2018’in ilk çeyreğinde yüzde 7.3 olarak belirlenen Türkiye ekonomisi, ikinci çeyrek itibarıyla kaydettiği yüzde 5.2’lik büyümeyle OECD’de lider, AB’de ikinci oldu. Söz konusu dönemde OECD büyüme ortalaması yüzde 2.5, Euro Bölgesi ile AB’de büyüme ortalaması yüzde 2.1 olarak gerçekleşirken, Türkiye büyüme hızıyla bu bölgelerin çok üstünde performans sergiledi. Avrupa’da ikinci çeyrekte en fazla büyüme kaydeden ülke yüzde 5.7 ile Malta oldu.
Türkiye’den sonra en fazla büyüme gösteren Avrupa ülkesi yüzde 5 ile Polonya olurken, bu ülkeyi yüzde 4.6 ile Macaristan, yüzde 4.4 ile Letonya izledi. Avrupa’nın önde gelen ekonomilerinden Hollanda bu dönemde yüzde 2.7, Almanya yüzde 1.9, Fransa yüzde 1.7 ve İngiltere yüzde 1.3 büyüdü. En zayıf performans gösteren AB ülkeleri yüzde 0.6 ile Danimarka ve yüzde 1.2 ile İtalya oldu.
EN YÜKSEK KATKI YİNE HANE HALKINDAN GELDİ
Harcama bileşenlerinin ayrıntısına bakıldığında 2018’in ikinci çeyreğinde büyümeye en yüksek katkının yine hane halkı tüketiminden geldiği görülüyor. İkinci çeyrekte yıllık yüzde 6.3 büyüyen tüketici harcamaları büyümeye 3.81 puanlık net katkı yaptı. Hanehalkı tüketiminden sonra en yüksek katkı yatırım harcamalarından geldi. Bu dönemde yüzde 3.9 büyüyen yatırım harcamalarının büyümeye net katkısı 1.21 puan oldu. Yüzde 7.2 ile en yüksek artışı kaydeden kamu harcamalarının büyümeye katkısı 0.96 puan oldu. Mal ve hizmet ihracatı bir önceki çeyreğe göre yüzde 4.5 artarak ihracatın katkısını 1.03 puana çıkardı. İthalat 0.06 puanlık eksi yönde katkı yapınca ihracatın net katkısı 0.96 puana çıktı. Böylece ihracat büyümeye net pozitif katkı sunmuş oldu. Net ihracatın katkısının pozitife dönmesinde iç talepteki yavaşlama ve kurdaki artış etkili oldu. Bu etkinin üçüncü çeyrekte daha da belirginleşmesi ve olası bir büyümeye en büyük katkının yine ihracattan gelmesi bekleniyor.
PEKCAN: ÜST LİG İÇİN ÖNCE İHRACAT
Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan, ikinci çeyrekte net ihracatın büyüme 0.96 puan katkı yaptığını hedefin 2018’de ihracatta tarihi zirveye ulaşarak yılın ikinci yarısında da büyümeyi ve istihdamı desteklemek olduğunu söyledi. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre gayrisafi yurt içi hasıla (GSYH) zincirlenmiş hacim endeksi olarak, 2018 yılının ikinci çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 5.2 arttı. Takvim etkisinden arındırılmış GSYH zincirlenmiş hacim endeksi, 2018 yılı ikinci çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 5.5 arttı. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış GSYH zincirlenmiş hacim endeksi, bir önceki çeyreğe göre yüzde 0.9 arttı.
Pekcan, yaptığı yazılı açıklamada, “2018 yılının ikinci çeyreğindeki yüzde 5.2’lik büyümeye net ihracatın katkısı 0.96 puan düzeyinde olmuştur. 2018 yılında hedefimiz, ihracatta tarihi zirveye ulaşarak yılın 2’nci yarısında da büyümeyi ve istihdamı desteklemektir” dedi ve ekledi: “Türkiye, yüksek gelirli ülkeler sınıfına ancak ve ancak teknolojiye yatırımlarla ve ihracatla ulaşabilir. Önümüzdeki dönemde Türkiye’nin küresel piyasalardaki rekabet gücünü artırmak üzere özellikle bu iki alana odaklanacağız.”
