İcma Nedir? İcma Çeşitleri Ve Örnekleri Nelerdir?
Fıkıh en sık bilinen İslam ilimleri arasında yer alır. Fıkıh ilminin pek çok farklı terimi vardır. Fıkıh ilmine ait olarak bilinen terimlerden biri de icmadır. İcma, hadisler ile Kuran’da kapalı anlamı olan ve Muhammed (s.a.v.)’in ümmetinden olan bazı hükümleri açığa çıkarmak için emek veren bazı müctehidlerin Hz. Muhammed (s.a.v.)‘in vefat ettikten sonra, herhangi bir dönemde bir konu üzerinde edilmiş olan bir fikir birliği anlamına da gelir.
İcma Nedir?
İcma, hadislerde ya da Kuran’da yer alan bazı kapalı anlamalara sahip olan söylemlerin anlamını ortaya çıkarabilmek için bazı alimlerin çalışmasının sonucunda, hepsinin tek bir görüş üzerinde fikir birliği sağlamalarına denir. İcmanın olmuş bir şekilde sayılması için de gerekli bazı şartlar vardır.
Bir konu ile ilgili müctehidlerin her birinin kendine ait görüşlerini beyan söyleyip bu görüşleri açıklamaları ve görüşler konusunda fikir birliği etmeleri şeklinde olabilir. Aynı zamanda sadece birkaç müçtehidin bir konu ile ilgili görüşünü söylemesi ve o dönemde yaşayan bazı alimlerin bu konuda sukut etmeleri de kabul etmeleri de icma olarak bilinir.
İcmanın geçerli olabilmesi için kesinlikle sünnete ve Kuran'a uygun olması gerekir. Bunlara rağmen alimler arasında bir fikir ayrılığı meydana gelebilir. Ama icmanın gerçekleşmesi için olabildiğince çok sayıda fikir birliğine varılması gerekir.
İcma Çeşitleri ve Örnekleri Nelerdir?
İcma; Sükutii icma ve Sarih icma olarak iki farklı çeşide ayrılır
Sarih İcma: Müctehidlerin hepsi bir konu ile ilgili olan kendi görüşlerini belirtmelerine ve bu görüşlerinin nedenlerini de açıklamalarına dayanarak hepsinin görüş birliğine varmasına denir. Alimler sarih icmanın kesin bir şekilde doğru kabul edilmesi gerektiğini düşünür.
Sükuti İcma: Müctehidlerden bazılarının bir konu ile ilgili kendilerine ait olan görüşlerini belirttikten sonra görüş belirten müctehidlerin fikir birliğinde varması ve dönemin alimlerinin bu konuda seslerini çıkarmamaları şeklinde gelişen icmadır. Alimler ise, sükuti icmanın geçerliliğinin olup olmadığı ile ilgili hala görüş birliğine varamamışlardır. Bazı alimler ise, kesinlik sayılamayacağını söyler.
İcma için verilebilecek olan en önemli örneklerden birisi de sigara içme konusu olarak bilinir. Sigara içmekle alakalı sünnette ya da Kuran herhangi bir şey bulunmamasına rağmen sünnet ve Kuran'a göre alimler birbirleri ile fikirlerini paylaşıp sigaranın helal olmadığı ile ilgili icma ederler. Sağlığa zararlı olan şeylerle ilgili konulan hükümlerden yola çıkılarak bu icmaya varılır. Aynı şekilde de öğle namazındaki farzın dört rekat olması, şarabın haram olması gibi konular icmaya ait verilebilecek olan bazı örneklerdir.
İcmâın fikrî ve tarihî temelleri ile ilgili ileri sürülen görüşlerin bazıları, onun bazı sosyal ve politik ihtiyaçların ürünü olarak ortaya çıktığı düşüncesini merkez edinir. Bu nedenle de ele alınan politik ihtiyaçları arasında halife seçiminin meşruiyet temelinin kurulması da yer alır.
