Müdahalede ilk 6 saat kritik! Her yıl yaklaşık 140 bin kişiyi etkiliyor, aniden gelip, ölümle sonuçlanabiliyor

Duygu Yeşilgöz/gazetevatan.comHer yıl ülkemizde yaklaşık 140 bin kişi, nörolojik bir sorun olan inme (felç) nedeniyle ya sakat kalıyor ya da yaşamını yitiriyor. Son araştırmalar, dünya genelinde inme kaynaklı ölümlerin 2050 yılına kadar yüzde 50 artarak yılda yaklaşık 10 milyon insanın hayatını kaybetmesine yol açabileceğini öngörüyor, bu da oldukça endişe verici bir tabloyu ortaya koyuyor. İnmenin erken teşhisle tedavi edilebilir ve önlenebilir bir hastalık olduğunu altını çizen Girişimsel Radyolog Uzmanı Doç. Dr. İsmail Kırbaş, “İnsanoğlunu öldüren ya da sakat bırakan en sık 3 sağlık probleminin başında kalp krizi, kanser ve inme gelmektedir” dedi ve bu üç hastalıktan kalp krizi ve kanser konusunda yaygın bir şekilde bilgi ve davranış kültürü oluştuğunu ancak inme konusunda yeterli farkındalığın bulunmadığını şu sözlerle dile getirdi: “Kanser ve kalp krizi konusunda genel sağlık kontrolleri, yazılı ve görsel basın bildirileri, kanser taramaları, kalp sağlığı konusunda ülkenin her tarafına yayılmış doktor, personel ve cihaz ağı çok katkıda bulunuyor. Ancak maalesef bu farkındalık inme hastalığı konusunda yeterli düzeyde bulunmuyor.” İnmenin beyne pıhtı atması ya da kanama ile aniden oluşan beyin felci durumu olduğunu belirten Doç. Dr. İsmail Kırbaş, “İnme adı üstünde birdenbire, aniden oluşan deprem gibi insanüstüne çöken bir hastalıktır” tanımlamasını yaptı. Beyinin elektrik sinyalleri ile vücudu kumanda ettiğini, dolayısıyla beyinde meydana gelen olayın elektrik kesilmesi gibi birdenbire olduğunu söyleyen Kırbaş, sözlerini şu şekilde sürdürdü: “Kanama da olsa pıhtı atması da olsa neden beyin dışında gelişen bir durum olduğundan beyin etkilenene kadar bir belirti maalesef yoktur. Sonuç da depreme bezer. Ya hafif bir sarsıntı ile kurtuluş, ya ani ölüm ya da arası olursa sakatlık. İnme gece uykuda bile gerçekleşebilir. Uykuya yatan bir insan, uykusunda inme geçirerek, felç halinde uyanabilir. Yatağa bağlı ya da uzun süren sakatlığın en sık nedeni inmedir.” İnme konusunda tek eksikliğin farkındalık ve bilinç eksikliği olduğunu dile getiren Kırbaş tedavi konusunda da bilgi verdi. “İnme için check up programı yurt dışında risk grubu insanlarda yapılmaktadır. Bu konu maalesef bizim ülkemizde yeterli derecede ele alınmamaktadır. Beyine pıhtı atması şahdamarı darlıkları ve kalpten kaynaklanmaktadır. Şahdamarı tetkikleri (Doppler tetkiki, tomogafik anjiografi) hemen her yerde ulaşılabilir olup rahat bir şekilde yapılabilmektedir. Ek olarak kalp değerlendirmesi, bazı önemli kan tetkikleri de yapılmalıdır.” Dedi ve inme kaynaklı ölümlerin en aza indirilmesi için bireysel farkındalık oluşturmanın önemini vurguladı. Risk grubunda olan kişilerde erken tespitin mümkün olduğunu belirten Doç. Dr. İsmail Kırbaş, tespit edilebilirlik sayesinde tedavilerde başarı oranın yüksek olduğunu vurguladı. Kırbaş, risk grubunu ise 55 yaş üzeri olmak, sigara içicisi olmak, şeker hastası olmak (özellikle düzensiz şeker tedavisi olanlar), kalp damar hastalığı olması ya da geçirilmiş kalp damar by-pass öyküsü, hipertansiyon hastalığı olmak ve yüksek kolesterolü olmak şeklinde özetledi. İnmenin yaşandığı dakikadan itibaren ilk 6 saatin müdahale için kritik öneme sahip olduğunun altınız çizen Kırbaş, “Beyin kan akışını durdurarak (pıhtı atması ile) meydana gelen inmelerde ilk 6 saatte (özellikle ilk 3 saat) kasık atardamarından girilerek anjio eşliğinde hızlı bir şekilde pıhtı çıkarma işlemleri yapılabilir” dedi. Son 7-8 yılda yapılan bu işlemlerle birçok hayatın kurtarıldığını ve sakatlıkların da önlendiğini dile getiren Kırbaş, “İşlem yapılan hastalarda bile yüzde yüz tam sağlık durumu mümkün olmayabilir. Her hastada farklı senaryolar mümkün. Onun için olay yaşanmadan önce tespit edilmesi büyük önem taşımaktadır.” Şeklinde uyarıda da bulundu.