Asgari ücrete büyük zam geliyor! Refah payı detayı ve üç farklı zam formülü ortaya çıktı
Son dakika asgari ücrete zam haberi... Milyonlarca çalışanı yakından ilgilendiren asgari ücret için zam pazarlığı başladı. İşveren ve işgörenler ortak bir noktada buluşmak istiyor. 7 milyon asgari ücretliyi doğrudan, dolaylı olarak da tüm çalışanları ilgilendiren asgari ücret ile ilgili olası zam oranları gündemdeki yerini koruyor. İşte işçi ve işverenlerin üzerinden pazarlık yapacağı rakamlar...
Asgari ücret pazarlığı resmen başladı. Taraflar ilk görüşmelerini Pazartesi günü gerçekleştirdi. Şimdi sırada ikinci görüşme var. Peki ikinci görüşmede bir rakam ortaya çıkar mı? İşçi ve işverenler hangi rakam üzerinden pazarlık yapacak?
Konuyla ilgili milliyet.com.tr'ye açıklamalarda bulunan Sosyal Güvenlik Müşaviri Emin Yılmaz şu ifadeleri kullandı: "Asgari ücretle ilgili toplamda 4 toplantı söz konusu, ilk toplantıda rakam teklifi yapılmadı, sonraki toplantılar için yol haritası ve tarihleri belirlendi. İkinci toplantıda tarafların rakamlar üzerinden değerlendirmeler yapacağına inanıyorum.
İŞÇİ-İŞVEREN HANGİ RAKAM ÜZERİNDEN MASAYA OTURACAK?
Burada konuşulacak rakamı belirleyen faktörlere bakıldığı zaman yaşam maliyetleri, geçinme endeksleri, refah payı, ülke ekonomisi, gerçekleşen ve hedef enflasyon gibi parametreler söz konusu olacaktır.
İşçi tarafında ise TÜRK İŞ Başkanı Ergün Atalay her toplantı sürecinde özellikle kırmızı çizgimiz açlık sınırındır diyerek vurgulama yapmaktadır. TÜRK-İŞ kasım ayı açlık sınırını 14.025 TL ve bekar bir kişinin yaşama maliyetini 18.239 TL, yoksulluk sınırı ise 45.686 TL olarak açıkladı. Aralık ayı verileri açıklanmadığını da unutmamak gerekir.
İşin doğası gereği işçi tarafı en üst rakamdan masaya oturacak, işveren tarafı bunu aşağı çekmeye çalışacak, devlet tarafı ise her iki tarafı gözeterek arabulucu görevini üstlenecektir.
ASGARİ ÜCRETTE MASADAKİ EN GÜÇLÜ SENARYO NE?
Bence bu seneki rakamı enflasyon verileri belirleyecektir. Orta Vadeli Program’da (OVP), 2023 yılı hedef enflasyonu yüzde 65 olarak açıklanmıştı. Merkez Bankası Başkanı Hafize Gaye Erkan geçtiğimiz aylarda yıllık enflasyon tahminini % 62 ile % 68 arası medyan olan % 65 olarak belirtmişti.
Ekonomik veriler ışığında buradaki tahminin büyük ihtimalle tutacağına inanıyorum. Eğer yıllık enflasyon %65 çıkarsa 2023’ün ilk yarıyılı TÜFE % 19,77 soyutladığımızda ikinci yarıyıl % 37,77 çıkmaktadır. İşte başlangıç verisi de bu olacaktır.
AÇLIK SINIRI
Masada diğer taraf olan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin ve Cumhurbaşkanı Erdoğan çalışanımızı, emeklimizi, memurumuzu enflasyona ezdirmeyeceğiz şeklinde beyanatları mevcut.
Bu da demek oluyor ki şu anki asgari ücret net 11.402,32 TL’dir. Mevcut asgari ücretin üzerine %37,77 olan altı aylık enflasyonu eklediğimizde 4.306,65 artış gerçekleşiyor. Böylelikle topladığımız zaman 15.708,98 TL rakamı ortaya çıkıyor. Bu refah payı hariç tespit edilen rakamdır.
REFAH PAYI İLE BİRLİKTE İLAVE ZAM NE KADAR OLACAK?
Refah payı kısmına gelince mutlaka bir refah payı verileceğine inanıyorum. Geçmiş dönemlerde de bu şekilde olmuştu. Hatırlayacak olursak ocak ayında 8.506 TL olan asgari ücret 11.402 TL seviyesinde gerçekleşmişti. Yüzdesel ifade ile enflasyon % 19,77 iken zam oranı % 34 yapılmıştı. Şahsi kanaatim 3 tahmin üzerinden oluşmaktadır. "
CNN Türk canlı yayınında değerlendiren Ekonomist Murat Ferman ise şu ifadeleri kullandı:
“Yüzde 35 ile bir düzenleme yapılırsa 15 bin 392 TL düzeyinde bir asgari ücret olacak. Yüzde 40 ile yapılırsa 15 bin 962 TL, yüzde 40’ın üzerindeki tüm artışlarda 16 bin TL sınırı geçiliyor. Yüzde 45’lik bir artışla 16 bin 532 TL ile karşı karşıya kalıyoruz.
Şunu belirtmek lazım enflasyonun yüksek oranda seyrettiği ekonomik çerçevede bu rakamların itibari önemi, ifade ettikleri değer farklı bir noktaya bizi taşıyor. Hepimiz biliyoruz ki geçtiğimiz dönemde asgari ücretle ilgili önemli artışlar, yapılmıştı. Asgari ücretle ilgili olarak yarın başlayacak görüşme maratonundan önce üç unsur var.
Bir tanesi sayın Cumhurbaşkanı’nın açıklaması. Bir kere zam yapılacak denildi. Bu veri olarak karşımızda duruyor. Taraflar pazarlıklarını da pozisyonlarını da tek zam yapılma üzerinden değerlendirecekler. İkincisi hedef enflasyona göre zam yapılacağı anlaşılıyor. Hedef enflasyon önümüzdeki sene sonu itibarıyla ortaya konulmuş olacak. An itibarıyla değiştirilmeden yüzde 36 düzeyinde kalan enflasyondur.
ÇİFT ZAM YAPMAK DURUMUNDA KALINIR MI?
Kalınabilir, gidişata göre. Önümüzdeki sene enflasyon hedeflemesi söz konusu olacaksa. TCMB’nin, Cumhurbaşkanı Yardımcısı’nın belirttiği gibi önümüzdeki haziran ayına kadar enflasyonda yukarı gidişatın devam edeceğine dair hükümetin tespit ve sunumları var.
Bu yüzde 72 civarına ulaşacak deniliyor. 2024’ün ilk 5 ayında yüzde 35’in altında bir enflasyon görmemiz gerekiyor. Asgari ücretle bu kadar ilgilenmemiz asgari ücretin neredeyse ortalama ücret gibi algılanmasıdır. Normalde asgari ücret çalışan kesimin ufak bir oranını ilgilendirir, işe yeni başlayanlar vs. İspanya’da bu yüzde 1’in altındadır.