Deneme Yazı Türü Özellikleri Nelerdir? En Bilinen Deneme Örnekleri Nelerdir?
Eski bir tarihe dayanan köklü yazı türleri içerisinde deneme yazıları gelmektedir. Sağlamış olduğu özellikleri ile birlikte günümüze kadar ulaşan pek çok önemli deneme yazısı olduğunu ifade etmek mümkün. Bu yazılar genel çerçevede yazarın kişisel görüşleri doğrultusunda ele alınan, kesin bir yargıya varmadan düşüncelerin aktarılması olarak ifade edilir.
Özellikle bu konuda Montaigne dünyanın en önemli deneme yazısı yazarları içerisinde gelir. Bununla beraber pek çok önemli isim de yine günümüze kadar ulaştırmış güçlü deneme yazıları bırakmıştır. İnsan ilişkileri ve olaylar ile birlikte Hayat üzerine pek çok farklı konu hakkında deneme yazısı kaleme alınabilir.
Deneme Yazı Türü Özellikleri Nelerdir?
Deneme yazı türleri öne çıkan özellikleri doğrultusunda ele alınır ve tamamlanır. Öne çıkan farklı özellikleri ile birlikte diğer yazı türlerinden önemli oranda ayrılır. Günümüze kadar hem profesyonel hem de amatör şekilde gelmiş önemli deneme yazarı bulunmaktadır.
- Yazar herhangi bir konu üzerinde kesin yargıya varmaz.
- Kişisel görüş ve düşüncelerin yansıtıldığı bir yazı türüdür.
- Hayat, ölüm, aşk ve gurbet gibi daha pek çok farklı konu üzerine yazılabilir.
- Kişisel bir anlayış üzerinden konu işlenir.
- Konu özgür bir şekilde seçilebilir.
- Her şeyi denemenin konusu olabilir.
- Yazar kendi üslubuna uygun olarak denemeyi kaleme alabilir.
Genel çerçevede bu gibi özellikleri doğrultusunda deneme yazısı ele alınabilir ve yazılabilir. Günümüzde hala yerini koruyan önemli yazı türleri içerisinde olduğunu söylemek mümkündür.
En Bilinen Deneme Örnekleri Nelerdir?
Dünya edebiyatında öne çıkan en önemli deneme örnekleri Fransız yazar Michel de Montaigne üzerinden kaleme alınmıştır. Özellikle Türkçe ismi ile onun eseri olan ‘kalem denemeleri’ ya da doğrudan ‘denemeler’ yazıları önemli örneklerdir. Zenginliği ve edebi içeriği ile birlikte hala yaygın olarak okunan ve ders olarak değerlendirilen örnekler arasında gelir.
Aynı zamanda İngiliz yazar Charles Lamp 19. yüzyılda kaleme aldı ‘Domuz rostosu üzerine’ adlı denemesi de önemli yer taşır. Ayrıca Türk edebiyatında da yine önemli isimler olduğunu ifade etmek mümkün. Onlar içeride Salah Birsel, (Salah Bey tarihi), Bedri İbrahim'i Eyüboğlu, (Deli fişek), Nurullah Ataç (Günlerin getirdiği) ve benzeri gibi pek çok önemli örnek ele alınabilir.
Deneme Yazılarında Hangi Konular Ele Alınır?
Günlük yaşamdan bakıldığı zaman deneme yazılarında birçok farklı konu özgür bir şekilde ele alınabilir. Bunlar içerisinde hayat, ölüm, doğum, gurbet, aşk, felsefe, sanat, ahlak, gelenek, din ve siyaset ile toplum gibi pek çok durum ön plana çıkar.
Her bir konu kendi içerisinde farklı olaylar ele almak suretiyle, yazarın özgür düşünceleri doğrultusunda hazırlanır. Yani deneme yazıları yazarın kendi yazı stili kapsamında yine kendi görüşleri ile birlikte hazırlanmış örneklerdir. Bu örnekler doğrultusunda günümüzde çok önemli yazarların eserleri bulunur.
