Bir saat spor bir saat müzik
Yaz spor okullarının çoğu 18 Haziran’da başlıyor. Peki hangi yaşta, hangi spor yapılmalı? Hangi yaz spor okulu çocuklarımız için uygun? İşte cevabı...
Yaz geldi, okullar kapanmak üzere. Birçok aile yaz aylarında şehirden uzaklaşacak. Çalışan anne-babalar ise, şehir hayatına devam ederken, çocuklarının yaz tatilini nasıl değerlendireceğini düşünüyorlar. Yaz spor okullarının çoğu 18 Haziran’da başlıyor. Dünya Sağlık Örgütü’nün önerisine göre, 5-17 yaş arası çocuk ve ergenler günde en az bir saat fiziksel aktivite yapmalı. Peki hangi yaşta, hangi spor yapılmalı hangi yaz spor okulu çocuklarımız için uygun? İşte cevabı...
Sporun çocuklara faydası ne?
Bedenin esnek hale gelmesi ile temel becerilerin geliştirilmesi, dayanıklılık, denge, el-göz koordinasyonu ve çabukluk kazanımları sonucu motor yetenekler geliştirilmiş oluyor. Erken çocukluk ile başlayan aktiviteler daha organize spor aktivitelerine dönüştükçe bu beceriler hızla gelişiyor. Geç çocukluk döneminde ise güç ve enerji gerektiren egzersizler öneriliyor. Bu sayede postural gelişim olumlu yönde etkileniyor. Psikososyal gelişim olarak; basit kurallara uyma ile başlayıp, şarkı söyleme dans etme, oyunlara katılma ile kendini ifade etme ile çocuğun özgüveni pekişiyor. Daha ileri yaşlarda çocukların; grup ve mücadeleci oyunlar ile takım oyuncusu olma, liderlik, disiplin ve ödül sistemi ile sınır bilme, takım ruhu, sırdaşlık ve arkadaşlık gibi duygusal gelişimini etkileyecek özellikler kazanması teşvik ediliyor.
Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Spor Hekimliği Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hakan Gür, “Öncelikle yaz spor okullarında eğitimcilerin kalitesi çok önemli. Veliler çocuk sporunu bilen, risklerin farkında olan, çocuk psikolojisinden anlayan eğitimcilerin görev yaptığı yaz spor okullarını tercih etmeliler” diyor ve velilere tavsiyelerini şöyle anlatıyor; “Yaz spor okulunda öncelikli olarak veliler çocuğun sevdiği ve seveceği bir branşı seçmeleri gerekir, çocuk sevmediği bir branşa yönlendirilirse hedefe ulaşamayacak, verimli bir yaz geçirmeyecektir. Çocuk spor okuluna da sabah koşa koşa gitmeli.”
Hangi yaşta hangi spor yapılmalı?
Pre-puberte (ergenlik öncesi) dönemde atletizm, jimnastik, yüzme gibi sporlar yapılması fizyolojik gelişime daha uygun görülüyor.
Jimnastik: 4 - 6 yaş
Eskrim: 7-9 yaş
Yüzme: 5 - 6 yaş
Tenis: 7 - 8 yaş
Basketbol: 9 - 10 yaş
Voleybol: 10 - 12 yaş
Su Topu: 10 - 12 yaş
Hentbol: 10 -12 yaş
Atletizm: 7 - 8 yaş
Kürek: 11 -14 yaş
Okçuluk: 12 -14 yaş
Futbol: 8 - 10 yaş
Hangi sporda kaç kalori yakılır?
10 yaşında ve ortalama 34 kg ağırlığındaki çocukların 1 saatlik aktiviteleri baz alındığında yandaki değerler ortaya çıkıyor.
Su topu: 300 kcal
Yüzme: 272 kcal
Futbol: 265 kcal
Hentbol: 265 kcal
Kürek: 250 kcal
Tenis: 235 kcal
Boks: 205 kcal
Basketbol: 200 kcal
Atletizm: 195 kcal
Jimnastik: 136 kcal
Okçuluk: 118 kcal
Voleybol: 106 kcal
Bir saat spordan sonra bir saat yan etkinlik şart
Tam gün okullarda bütün gün spor yapması mümkün değil aralarda dinlenme ve molalar olmalı. Resim, İngilizce, satranç ya da müzik gibi çocuğun nefes alacağı programlar olmalı mutlaka. Veliler buna dikkat etmeli, bu yan etkinlikler de çocuğa bir şeyler kazandırır. Yarım gün okullarda ise 1 saat yüzme 1 saat futboldan sonra 1 saat dinlenme ve etkinlik olmalı. Oyunlar oynamalılar çocuklar ki o branş çocuğa zor gelmesin eğlenerek spor yapsın.
Birden fazla branşa yönlendirin
Peki çocuklarımız için hangi branşı seçmek lazım? Prof. Gür, branş seçiminde çocukların bilmediği bazı branşları da keşfetmesinin önemli olduğunu, futbolu bilen bir çocuğa basketbol, yüzme ya da tenis gibi farklı branşlara da yönlendirileceğini belirtiyor. Gür, “Unutmamak gerekir ki bunlar yaz dönemi boyunca kısa süreli okullar. Profesyonel branş eğitiminin yanı sıra çocuklara spor kültürünün aşılanacağı, yeteneklerinin belirleneceği alanlar. Yaz spor okullarında çocuğun spora olan uyumu görülür, gizli yeteneği keşfedilip altyapılara yönlendirilir. Kamuoyunda “Futbol oynayan çocuk basketbol oynamasın, yeteneği ve gelişimi geriler” gibi yanlış bilgiler var. Farklı branşlar çocukların fiziksel gelişimlerini hızlandırır. Veliler branş seçerken çocuklarının eksik yönlerine göre bireysel ya da takım sporlarını seçmeli. Eğer çocuk sosyal olarak çekingen, takım oyununda geri planda ise takım sporlarına yönlendirilmeli ki toplum içinde daha girişken olsun, Çekingen, kendisine hep bir ‘uydu’ arayan çocuklar bireysel sporlara yönlendirilmeli ve kendi ayakları üzerinde durmayı öğrenmelidirler.
4-6 yaş grubu yüzsün ve atletizm yapsın
Fizik gelişimi açısından tüm branşların çocuklara katkısı olur ama yüzme, cimnastik ve atletizm tüm vücut kaslarını çalıştırır ve gelişimi hızlandırır özellikle küçük yaştaki (4-6 yaş) çocuklar yüzme atletizm ve cimnastike yönlendirilmeli. Bu üç branşı hem yapmaları kolay olur hem de vücut gelişimini sağlar, takım sporlarında küçük yaş grubu çocukların gücü yetmez. Çocuklar ana branşlarda birkaç yıl kalırlarsa bu diğer branşlara da zemin hazırlar ve çocuk spor kültürünü de alır.
Karma okuları seçin
Yaz spor okulları erkek kız karışık olarak yapılmalı. Hem kızlar hem de erkekler aynı grupta aynı antrenmanı yapmalılar. Karma sporun avantajı şudur, toplumda ayrı yaşamıyoruz çocukları bu yaşta kızlar ve erkekler diye ayırt edersek, gelecekte de bu ayrımcılık öyle yetişen çocukta devam eder.
Motive olan çocuk spordan haz duyar
Veliler çocukları okul boyunca serbest bırakmalılar, uzaktan izlemeliler. Çocuğun yapamadığı bir şeyde onları yüreklendirmeleri gerekir, yaptığı her pozitif şeyi de gururunu okşayacak bir şekilde çocuğa yansıtmaları lazım. Çocuklar spor yaparken haz duymalı. Bu bir eğitim, disiplinsiz bir ortam da katı disiplinli bir okul da yapılmaz, her ikisi de çocuğu yine spordan soğutur. Çocukları ödüllendirerek disipline etmek gerekir.
Yarışma yeri değil
Yaz spor okulları bir yarışma yeri değil. Veliler başka çocuklarla kendi çocuğunu da karşılaştırmamalı. “Ayşe çok iyi yüzüyor haydi sen de gayret et” gibi sözler çocuğu spordan da spor okulundan da soğutur. Yarışma sistemi kazanana bir şeyler kazandırırken, kaybeden çocuktan da çok şey alır götürür. Bu okullarda asla yarışma yapılmamalı. Grup oyunları oynanabilir. Bir kişinin değil, bir grubun kazanması üzerine oyunlar oynammalı ki çocuk grubun parçası olması gerektiğini öğrensin. Hayatın gerçeği olan kazanma ve kaybetme duyğusunu da yaşasın.