Önümüzdeki hafta sonu referandum için oy kullanacağız. OHAL altında benim hatırladığım ilk genel oy verme işlemi olacak. Sonuçların ne olabileceğine dair yapılan kamuoyu anketlerindeki kararsızların çokluğu sonucun ne olabileceğine dair tahminleri zorlaştırıyordu. Kamuoyuna açıklanmış anketleri yapan şirketler de bu durumu vurguluyorlardı.
Sonuç ne çıkarsa çıksın, umarım ülkemiz için hayırlı olur. Seçmen olarak hepimize düşen görev; bir oyun ne etkisi olur diye düşünmeden, vatandaşlık görevimizi yapıp fikrimizin sonuçlara bir oy bile olsa katkı yapmasını sağlamak. Böylelikle hem kendi geleceğimiz için fikrimizi beyan etmiş, hem de “paydayı büyüterek” diğer oy kullanmış olanların oylarına da saygı göstermiş olacağız. Bu konuyu referandum öncesi, haftanın sonuna doğru ayrı bir yazıda yeniden ele almak üzere bir kenara bırakarak, referandum öncesindeki son 5 iş gününde piyasaları nelerin beklediğine bir göz atalım.
Afrika Randı’nın etkisi
Geçtiğimiz haftanın son gününde ABD’nin Suriye’nin El Şayrat askeri üssünü bombalaması piyasaları doğrudan ilgilendiren en önemli olaydı. Rusya’nın Suriye denkleminde gittikçe en “etkili eleman” olmasından rahatsız olan, geleceğin denklemini değiştirmek isteyen ABD, böylelikle iç savaşa ilk kez doğrudan ‘müdahil” olmuş oldu. Bu saldırı bir yandan petrol ve altın fiyatlarını yükseltirken, diğer yandan Suriye denkleminde gittikçe “etkisiz eleman” gibi görülmeye başlanan Türkiye olarak bizim piyasalarımızda da tedirginliği artırdı. Türk Lirası 3.75’lere dayanırken, borsa tarafı da yatay-düşük seyrine devam etti.
Türk Lirası’nın değer kaybı; ABD’nin Suriye saldırısı öncesinde; özellikle G.Afrika’daki gelişmeler nedeniyle hafta başından itibaren başlamıştı. G.Afrika Devlet Başkanı Zuma’nın Maliye Bakanı Gordhan’ı görevden alması sonrasında; S&P ve Fitch geçtiğimiz hafta ülkenin kredi notlarını düşürdü, Moody’s de indirim için izlemeye aldığını açıkladı.
Bu gelişmeler doğal olarak randın dolar karşısında değer kaybetmesine yol açarken, benzer zamanlarda işlem gören ve “ekürisi” olan Türk Lirası’nı da olumsuz etkiledi. Geçtiğimiz haftayı 13.7630 ile 200 günlük Basit Hareketli Ortalaması ve önemli trend değerlerinin üzerinde kapatan randın değer kaybının 14.40’lı seviyelere kadar devam etmesi olasılığı işten bile değil. Bunun da dönüp dolaşıp TL’yi bu hafta boyunca vurması olasılığı hiç de az değil.
Füzenin etkisi sürer mi?
Geçen hafta hem 50 günlük BHO’nun (3.6750) hem de kısa vadeli teknik trendlerin üzerinde bir haftalık kapanış bu hafta içinde (paritenin de olası etkisiyle) 3.7750’lere kadar hareket ihtimalini artırıyor. ABD Dışişleri Bakanı’nın Rusya ziyareti ile ilgili hafta sonu ortaya çıkan belirsizliğin Suriye konusunda yeni gerilimlere yol açabilecek olması da bu ihtimali güçlendiriyor.
Gerek referandum sonucu gerekse de Suriye konusunda gelecek haberler ile ortamın rahatladığı bir durumda ilk aşamada 3.6750, ardından 3.6450 seviyelerine doğru bir geri çekilme de görülebilir. Ancak ikinci seviyenin altına inilmesi olasılığı az.
3.60’a geriler mi?
Son düzlüğe çıkılmışken referandumun olası sonuçları ne olabilir diye bakıldığında 4 temel senaryoyu ele almakta fayda var diye düşünüyorum:
1 Yüzde 60 Evet: Piyasalarda 1-2 gün iyimser bir hava yaşanır. Dolar/TL kuru Cuma günkü kapanışının 5-7 kuruş altına inebilir. 3.60’ın altına doğru inilmesi durumunda alımlar mutlaka gelecektir. Ancak bu olasılık “2 sene beklemeye hiç de gerek yok. Başkanlık sistemini bir an evvel devreye alalım” denilerek hızlı bir erken genel seçimi ve erken Başkanlık seçimini hızla gündeme getirebilir. Hele bir de bu seçimlere “AB üyelik müzakereleri tamam mı, devam mı” referandumu ile buna bir de “idam gelsin mi” referandumu eklenecek olursa, piyasalardaki olumlu hava kısa sürede yerini yeniden belirsizliğe bırakabilir.
2 Yüzde 51 Evet: Piyasalardaki iyimserlik 1-2 saatle sınırlı kalabilir. Dolar/TL kuru Cuma kapanışına göre 3-5 kuruş altına inebilir. Erken seçim(ler) halen daha bir olasılık ancak ‘yüzde 60 Evet senaryosuna’ göre daha düşük. Bir kabine revizyonu ihtimali oldukça yüksek. Yeni kabinede kimlerin olacağının şekillenmesine kadar olan dönemde oynaklık artacak, ekonominin dümeninde kimlerin olacağının netleşmesinden sonra fiyatlamalar daha da netleşecektir.
3 Yüzde 51 Hayır: Belirsizlik oynaklığı artıracaktır. Kur cephesinde 3.7950 seviyelerine doğru bir hareket görülebilir. Bu ihtimalde de bir erken seçim olasılığının olduğunu düşünüyorum. Cumhurbaşkanı “yenilenen” Haziran seçimlerine benzer şekilde “Aslında net bir karar ortaya çıkmadı, bir erken genel seçim yapalım, yeni parlamento yeni bir anayasa yapsın diyebilir veya bu yönde bir tartışma başlatabilir. Bu durum piyasalardaki belirsizliği çok daha fazla artıracağından dolayı oynaklık uzun süre devam edebilir. Bu seçenekte de kabine revizyonu resmin içinde.
4 Yüzde 60 Hayır: Böyle bir durumda Cumhurbaşkanının sonuçları nasıl yorumlayacağı, bu konudaki ilk açıklamaları önemli olacaktır. “Milletin kararına saygılıyım diyerek sonucun gereği yapılacak ve genel kabul gören yeni bir anayasa için meclisin ortak kararı önemli olacaktır” derse piyasaların tepkisi endişe verecek boyutta olmayacaktır. Ancak bu sonuca rağmen Başkanlık için farklı yollar izlenecek olursa bu durumun, piyasalarda ciddi kırılmalara yol açması olasılığı hayli yüksek. Böylesi bir durumda dolar/TL kurunda yeni rekorların kırılması olasılığı hızla artacaktır.
